Đinh lăng, cây sâm của người nghèo-Nhanong24h

Đinh lăng còn gọi là cây gỏi cá là một cây quen thuộc với người Việt Nam chúng ta. Lá đinh lăng thường dùng để ăn gỏi cá như một loại rau, nhiều phụ huynh phơi khô lá để độn gối cho trẻ nhỏ. Rể hay củ đinh lăng được dùng làm thuốc vì thuộc họ hàng với củ nhân sâm.

Bài viết dưới đây của Nhanong24h sẽ gửi đến quý độc giả những thông tin về cây đinh lăng cũng như công dụng thần kì của chúng.

1. Định danh

Đinh lăng còn có tên là cây gỏi cá, nam dương sâm tên khoa học là Polyscias fruticosa, Panax fruticosum, Panax fruticosus là một loài cây nhỏ thuộc chi Đinh lăng (Polyscias) của Họ Ngũ gia bì (Araliaceae).

+ Cây đinh lăng được trồng làm cảnh, thức ăn hay làm thuốc trong y học cổ truyền.

Phân bố: Cây được trồng phổ biến ở nước ta. Trước đây không thấy dùng làm thuốc, gần đây do sự nghiên cứu tác dụng bổ mới bắt đầu được dùng.

Là một loài cây nhỏ, thân nhẵn, không có gai, thường cao 0.8-1.5m. Cây được trồng làm cảnh hay làm thuốc trong y học cổ truyền. Lá kép 3 lần xẻ lông chim dài 20-40cm, không có lá kèm rõ. Lá chét có răng cưa không đều, lá có mùi thơm.

Cụm hoa hình chuỳ ngắn 7-18mm gồm nhiều tán, mang nhiều hoa nhỏ, tràng 5, nhị 5 với chỉ nhị gầy, bầu hạ 2 ngăn có dìa trắng nhat. Quả dẹt 3-4mm, dày 1mm có vòi tồn tại.

Đinh lăng được dùng chủ yếu là phần lá và rễ. Lá được hái, sử dụng quanh năm.

+ Rễ đinh lăng được thu hái vào mùa đông, ở những cây đã có từ 4-5 tuổi trở lên, cỡ độ tuổi này, rễ mới có nhiều hoạt chất. Khi đào lấy rễ, rửa sạch, cắt bỏ phần rễ sát với góc thân. Rễ nhỏ thì dùng cả, nếu rễ to thì dùng phần vỏ rễ.

2. Thành phần dược liệu

Nhựa trong thân và rễ (củ) đinh lăng có các alcaloit, glucoside, saponin, tannin, flavonoid, vitamin B1 các axit amin tối cần thiết trong đó có lysin, cystein và methionin …và một số chất vi lượng khác.
Theo kết quả nghiên cứu của các khoa dược lý, dược liệu và giải phẫu bệnh lý Viện Y học quân sự Việt Nam, chiết xuất đinh lăng có những tác dụng sau:
– Tăng sức dẻo dai của cơ thể tương tự như nhân sâm, tam thất và các cây khác cùng họ,
– Giảm trương lực cơ tim, làm tim co bóp chậm, huyết áp giảm,
– Tăng cường hô hấp về biên độ và tần số,
– Làm tăng co bóp tử cung nhẹ,
– Tác dụng lợi niệu
– Tăng sức đề kháng của chuột đối với tác hại của bức xạ siêu cao tần, tác dụng kéo dài hơn Ngũ gia bì, Đương qui, Ba kích,
– Ngô ứng Long và Xavaev nhận thấy cây thuốc có tác dụng tốt đối các nhà du hành vũ trụ khi luyện tập trong tư thế tĩnh, đầu dốc ngược, do đó các nhà nghiên cứu Nga gọi là “Thuốc sinh thích nghi” (adaptogen) và đã được sử dụng trong chương trình vũ trụ Intercosmos.

Viên bột rễ làm tăng khả năng chịu đựng của bộ đội, vận động viên thể dục, thể thao trong các nghiệm pháp gắng sức cũng như luyện tập.

3. Những cách dùng đinh lăng

* Lá đinh lăng
Được hái, sử dụng quanh năm. Người ta thường dùng lá như là loại rau ăn kèm, đặc biệt khi ăn gỏi cá. Nhiều bà mẹ đã phơi khô lá đinh lăng để lót gối hoặc trải giường cho con nằm để tạo mùi thơm, chống giật mình và giấc ngủ tốt.

* Rễ đinh lăng

Thái nhỏ, phơi khô chỗ râm mát, thoáng gió để bảo đảm mùi thơm của dược liệu và bảo đảm hoạt chất của rễ. Khi dùng, để nguyên hoặc tẩm rượu gừng 5% rồi sao qua, tẩm thêm 5% mật ong, sao vàng thơm.
Rễ đinh lăng sau đó có thể dùng:
– Ngâm rượu,
– Tán làm thuốc bột và thuốc viên,
– Thuốc hãm,
– Thuốc cao đinh lăng.

4.Tác dụng của cây đinh lăng

Tác dụng cây đinh lăng theo Y học cổ truyền

• Vị thuốc Đinh lăng dùng làm thuốc bổ, trị suy nhược cơ thể, tiêu hoá kém, phụ nữ sau khi đẻ ít sữa, sản hậu huyết xông nhức mỏi.
• Dùng làm thuốc chữa ho, ho ra máu, thông tiểu tiện, chữa kiết lỵ.
• Thân và cành dùng chữa phong thấp, đau lưng.
• Lá dùng chữa cảm sốt, mụn nhọt sưng tấy, sưng vú.
• Rễ của cây đinh lăng được dùng làm thuốc bổ tăng lực, chữa cơ thể suy nhược, gầy yếu, mệt mỏi, tiêu hoá kém, phụ nữa sau sinh ít sữa. Có nơi còn dùng chữa ho, ho ra máu, đau tử cung, kiết lỵ và làm thuốc lợi tiểu, chống độc.
• Lá chữa cảm sốt, mụn nhọt sưng tấy, sưng vú, dị ứng mẩn ngứa, vết thương (giã đắp). Thân và cành chữa thấp khớp, đau lưng.

Theo nghiên cứu Y học hiện đại

Theo nghiên cứu của Học viện Quân sự Việt Nam, dung dịch cao Đinh lăng có tác dụng:

• Tăng biên độ điện thế não, tăng tỉ lệ các sóng alpha, bêta và giảm tỉ lệ sóng delta; tăng khả năng tiếp nhận của các tế bào thần kinh vỏ não với các kích thích ánh sáng
• tăng nhẹ quá trình hưng phấn khi thực hiện phản xạ trong mê lộ
• tăng hoạt động phản xạ có điều kiện gồm phản xạ dương tính và phản xạ phân biệt.

Nhìn chung, dưới tác dụng của cao Đinh lăng, vỏ não được hoạt hóa nhẹ và có tính đồng bộ, các chức năng của hệ thần kinh về tiếp nhận và tích hợp đều tốt hơn.

Khi bộ đội luyện tập hành quân được sử dụng viên bột rễ đinh lăng thì khả năng chịu đựng, sức dẻo dai của họ tăng lên đáng kể.

Các nghiên cứu của nước ta cũng cho thấy bột rễ hay dịch chất rễ Đinh Lăng có khả năng làm tăng sức chịu đựng của cơ thể con người trong điều kiện nóng ẩm, tốt hơn Vitamin C và chè giải nhiệt. Đó là tác dụng làm tăng lực của cây thuốc này.

• Dịch chiết rễ và bột rễ Đinh Lăng có tác dụng kích thích miễn dịch, tăng sức đề kháng đối với bệnh tật.
• Nước sắc, rượu lá Đinh Lăng có tác dụng ức chế sự sinh trưởng các vi khuẩn sinh mủ và vi khuẩn đường ruột. Nên các chế phẩm đó có tác dụng chống tiêu chảy, nhất là trên gia súc

Những điều lưu ý

Cũng như các loại cây có nhựa mủ, đinh lăng cho nhựa nhiều nhất ở phần vỏ (chứa cá bó libe). Người ta thường thu hái đinh lăng vào mùa đông, trên những cây trồng từ 3 tuổi trở lên.

• Khai thác non hàm lượng hoạt chất ít không đảm bảo chất lượng làm thuốc. Những củ rễ quá to, quá già thì chỉ dùng lấy phần vỏ của rễ củ, loại bỏ phần lõi cứng bên trong; nếu củ nhỏ thì mới dùng hết cả.
• Cũng là dược chất, chiết xuất của đinh lăng cũng có liều lượng dùng và liều gây độc. Trên chuột, liều chết LD 50 của đinh lăng là 32,9g/kg (nhân sâm 16,5g/kg, ngũ gia bì 14,5g/ kg). Ở liều độc gây xung huyết ở gan, tim, phổi, dạ dày, ruột. Saponin trong đinh lăng có thể gây huyết tán (vỡ hồng cầu).
• Ở người, uống quá nhiều đinh lăng sẽ bị say, mệt mỏi, tiêu chảy…
• Đinh lăng là một thực phẩm chức năng hay thực phẩm thuốc, phần dược chất tập trung ở mủ nhựa phần vỏ thân hay rễ cây. Cần khai thác, sử dụng đúng cách đúng liều lượng.

Cây giống đinh lăng hiện đang được bán tại Trung tâm cây giống – Vườn cây Nhanong24h.

Bà con quan tâm có thể liên hệ đặt mua dưới các hình thức sau:

5. Mọi chi tiết xin liên hệ:

Trung tâm giống cây trồng Nhanong24h, Khuôn viên nhà A1 cán bộ, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Trâu Quỳ, Gia Lâm, Hà nội.

• Điện thoại: 02462 971 971 – Di động (Phục vụ 24/7): 0904 331 226 [zalo]
• Email: hotro@nhanong24h.com
• Web: https://nhanong24h.com/

Chúng tôi cam kết chất lượng:

• Đảm bảo chất lượng cây giống cung cấp
• Hỗ trợ chi phí vận chuyển khi mua số lượng lớn
• Hỗ trợ kỹ thuật trồng, chăm sóc và thông tin thị trường đầu ra cho sản phẩm khi được thu hoạch.

Trên đây là bài viết “Đinh lăng, cây sâm của người nghèo” của Nhanong24h. Cảm ơn Quý bà con đã dành thời gian theo dõi bài viết này!