Hiện nay, khi thị trường phân bón và thuốc bảo vệ thực vật đang sôi động thì các mặt hàng giả, phân bón kém chất lượng cũng được kinh doanh tràn lan. Những cách thức sản xuất, chiêu trò qua mặt cơ quan chức năng để tuồn hàng nhái ra thị trường ngày càng tinh vi hơn. Nhiều người nông dân dù có kinh nghiệm lâu đời cũng khó mà phân biệt được thật, giả. Vậy làm sao để phân biệt được phân bón kém chất lượng và phân bón có chất lượng tốt? Đây cũng là một trong những vấn đề đang được rất nhiều người trăn trở và quan tâm.
Tình trạng vi phạm trong sản xuất, kinh doanh phân bón ngày càng diễn biến phức tạp. Đặc biệt, trên thị trường xuất hiện mặt hàng phân bón NPK với hàm lượng thấp nhưng lại đóng bao ghi các hàm lượng hữu hiệu cao hơn, đây chính là loại phân bón kém chất lượng và cũng có thể được xem là phân bón giả.
Căn cứ Khoản 8 Điều 2 Nghị định 84/2019/NĐ-CP có hiệu lực 01/01/2020 quy định như sau:
Phân bón giả về chất lượng là phân bón có một hoặc nhiều chỉ tiêu chất lượng chính chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với mức đăng ký trong Quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam (trừ chỉ tiêu chất lượng chính là vi sinh vật).
Theo số liệu từ Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), hàng năm ngành trồng trọt Việt Nam có nhu cầu sử dụng hơn 11 triệu tấn phân bón và hơn 100.000 tấn thuốc bảo vệ thực vật. Trong khi đó, Việt Nam lại chưa sản xuất được hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật hoặc thuốc bảo vệ thực vật kỹ thuật, nên nguồn này phải nhập khẩu 100% từ nước ngoài. Phân bón kém chất lượng ngày càng được sản xuất, kinh doanh phổ biến một cách tinh vi
Năm 2017, Việt Nam phải nhập khẩu khoảng 100.000 tấn thuốc bảo vệ thực vật từ nước ngoài; về phân bón, ngoài 735 cơ sở sản xuất phân bón đủ điều kiện hoạt động còn có 200 hồ sơ đang đề nghị cấp giấy chứng nhận. Việc có nhiều công ty sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực này là điều kiện làm cho thị trường phân bón kém chất lượng luôn diễn biến phức tạp ở nhiều địa phương trên cả nước.
ĐBSCL là vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm của cả nước, một năm canh tác tới 3 vụ lúa; bên cạnh đó là việc trồng rau màu quanh năm và hàng trăm ngàn ha vườn cây ăn trái… do đó, hàng năm cần một lượng phân bón rất lớn, nên vấn đề phân bón kém chất lượng, thuốc bảo vệ thực vật giả luôn là nỗi lo thường trực của nông dân nơi đây. Bởi khi sử dụng phải phân bón kém chất lượng người nông dân vừa mất tiền, vừa ảnh hưởng đến cây trồng…
Thực tế trong thời gian qua, tình hình sản xuất, buôn bán gian lận và hàng giả trong lĩnh vực phân bón, thuốc bảo vệ thực vật luôn diễn biến rất phức tạp và ngày càng tinh vi hơn.
Do lợi nhuận từ hàng giả, hàng nhái rất lớn, nên một số cơ sở sản xuất, kinh doanh, lợi dụng thị trường rộng lớn của các mặt hàng này, lợi dụng sự kém hiểu biết và tâm lý ham giá rẻ của người dân… đã đưa ra nhiều hình thức quảng cáo, khuyến mãi hấp dẫn (trích khấu, cho nợ gối đầu)…tung ra nhiều “chiêu trò” đánh lừa người tiêu dùng nhằm buôn bán phân bón kém chất lượng, không rõ nguồn gốc trục lợi bất chính; gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất, sức khỏe nhân dân và cả các doanh nghiệp làm ăn chân chính.
Việc sử dụng phân bón kém chất lượng đã trở thành một vấn đề của cả thế giới. Đây là một vấn đề đáng quan tâm, vì nó có thể gây ra những ô nhiễm khủng khiếp cho môi trường. Trong các năm gần đây, người ta đã cải thiện điều này bằng cách sử dụng nhiều loại phân bón có chất lượng tốt hơn.
Không chỉ để bảo vệ môi trường, những loại phân bón có chất lượng tốt hơn còn đem lại lợi ích cho ngành nông nghiệp. Phân bón tốt hơn có thể giúp tăng lượng cây trồng cũng như lượng nông sản có thể trồng được. Điều này cũng giúp gia tăng doanh thu của những nông dân.
Với những lợi ích này, nhiều nhà sản xuất đã kinh doanh các loại phân bón có chất lượng tốt hơn. Đây là một xu hướng tốt, vì nó có thể giúp bảo vệ môi trường và tăng lượng nông sản trồng được. Những loại phân bón tốt hơn cũng phổ biến một cách rộng rãi và được sử dụng trên khắp thế giới.
Theo ngành chức năng, ngoài nguyên nhân người tiêu dùng thiếu thông tin về lĩnh vực này, thì còn một số nguyên nhân làm cho hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng vẫn còn tồn tại như thời gian qua. Đó là việc bất cập trong cấp phép, việc quản lý các quy chuẩn hợp quy do nhiều cơ quan quản lý nhưng không ai chịu trách nhiệm chính; nhiều bộ, ngành, địa phương tham gia nhưng công tác phối hợp thiếu chặt chẽ, chưa đồng bộ…
Theo số liệu từ Văn phòng Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, trong 4 tháng đầu năm nay, các địa phương và lực lượng chức năng trên cả nước chỉ mới rà soát, thanh tra, kiểm tra được khoảng 1.400 vụ, tiến hành xử lý 306 vụ vi phạm trong lĩnh vực phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; xử phạt hành chính hơn 2,7 tỷ đồng. Đây chỉ là con số khá thấp so với thực tế.
Ông Nguyễn Văn Sanh, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường, Chánh Văn phòng Thường trực ban chỉ đạo 389 thành phố Cần Thơ cho biết, khó khăn là khi lấy mẫu và có dấu hiệu vi phạm thì cơ quan chức năng chưa có thẩm quyền giữ mẫu. Thời gian kiểm nghiệm mẫu thì kéo dài, kết quả trả mẫu chậm.
“Khi có kết quả lấy mẫu thì lượng hàng hoá đã đưa ra tiêu thụ ngoài thị trường… Hoặc lấy mẫu phân bón lần thứ nhất không đạt. Doanh nghiệp khiếu nại yêu cầu thử mẫu lại lần hai thì đạt, nên chúng tôi không xử lý được”, ông Nguyễn Văn Sanh cho biết.
Theo ông Đàm Thanh Thế, Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, để công tác phòng, chống, ngăn chặn đạt hiệu quả cần phải có nhiều giải pháp đồng bộ.
Các đơn vị chức năng có liên quan trong lĩnh vực này cần phối hợp rà soát, đánh giá những bất cập, chồng chéo trong các quy định của pháp luật về phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; quan tâm xem xét, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp, cá nhân sản xuất, kinh doanh phân bón, thuốc thuốc bảo vệ thực vật chân chính;
Đề xuất, kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung quy định của pháp luật về phân bón, thuốc thuốc bảo vệ thực vật phù hợp với tình hình thực tiễn; Chính phủ, các bộ, ngành chức năng có cơ chế chính sách hỗ trợ cho các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất phân bón hữu cơ, khuyến khích nông dân đẩy mạnh sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc thuốc bảo vệ thực vật sinh học…
“Để từng bước ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, sản xuất, kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật giả, kém chất lượng, rất cần tuyên truyền rộng rãi đối với người dân về những sản phẩm đảm bảo yêu cầu, chất lượng, phân biệt được hàng kém chất lượng, hàng giả để người tiêu dùng phòng tránh”, ông Đàm Thanh Thế nêu rõ.
Cùng với đó, thường xuyên tổ chức thanh tra, kiểm tra việc sản xuất, buôn bán mặt hàng này; phát huy sức mạnh tổng hợp của xã hội, đặc biệt là nâng cao nhận thức của người dân để kịp thời phát hiện, lên án, tẩy chay các mặt hàng kém chất lượng./. Cẩn trọng trong việc lựa chọn các mặt hàng phân bón, tránh trường hợp mua phải phân bón kém chất lượng không những không đem lại hiệu quả mà còn gây hại đến mùa màng và đất đai canh tác.
Xem thêm:
Thời gian nào trong năm nên trồng cây bóng mát
Cách bón phân NPK để cây ăn trái cho năng suất mùa vụ cao